Instalacja pompy ciepła to inwestycja, która może wynieść nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych. Niepoprawny dobór mocy grzewczej urządzenia do potrzeb budynku może być bardzo negatywne w skutkach. Poniżej znajdziesz przydatne informacje, które pomogą Ci dobrać moc urządzenia do potrzeb i spowodują, że unikniesz kosztownych problemów. Pamiętaj, że w przypadku wszelkich wątpliwości powinieneś skonsultować się doświadczonym instalatorem. Większość z nich posiada spore doświadczenie i chętnie dzieli się wiedzą z zainteresowanymi, wiedząc że udzielona pomoc może przyczynić się do zdobycia klienta.

Czym jest pompa ciepła?

Pompy ciepła to urządzenia, o których zrobiło się głośno w ostatnich dwóch latach. Służą one do zaopatrywania domów w energię cieplną. Należy pamiętać, że zasada działania pompy ciepła nie przewiduje produkcji energii w wyniku spalania paliwa (jak np. kotły gazowe), a jedynie przenoszenie jej z  dolnego do górnego źródła ciepła. Rolę dolnego źródła ciepła może pełnić:

• powietrze na zewnątrz budynku – korzystają z niego urządzenia typu powietrze woda i typu powietrze powietrze,
• solanka lub glikol – korzystają z niego pompy ciepła gruntowe. Odporna na zamarzanie ciecz wypełnia w tym przypadku sondy instalowane w ziemi nawet do poziomu kilkuset metrów,
• woda – to najmniej popularna, aczkolwiek dość efektywna opcja, polegająca na czerpaniu energii cieplnej z rzeki lub zbiornika wodnego.

Decyzja o montażu pompy ciepła powinna być głęboko przemyślana, bowiem koszt inwestycji sięga najczęściej kilkudziesięciu tysięcy złotych. W przypadku instalacji pompy gruntowej, wykonanie odwiertów pod sondy gruntowe może pochłonąć dodatkowo kolejne 20 – 30 tysięcy. W przypadku gdy prace zostaną przeprowadzone niefachowo lub moc pompy ciepła będzie niepoprawnie dopasowana, inwestycja może być powodem do sporej frustracji.

Dostosowanie mocy urządzenia

Podejmując decyzję o montażu, należy pamiętać o konieczność poprawnego doboru wydajności urządzenia do potrzeb energetycznych budynku. O ile przewymiarowanie mocy źródła ciepła nie jest drastycznie groźne np. przy kotle gazowym, to w przypadku pompy ciepła, pomyłka może mieć bardzo negatywne konsekwencje. Pomyłki zdarzają się najczęściej ze względu na:

• Niedostateczne planowanie – na szczęście biorąc pod uwagę ile kosztuje pompa ciepła, pominięcie etapu planowania zdarza się stosunkowo rzadko. Podejmując się inwestycji powinieneś znać poziom zapotrzebowania na ciepło, obliczony konkretnie dla Twojego budynku.
• Nieuwzględnienie warunków klimatycznych – ma to szczególne znaczenie w przypadku montażu pompy ciepła, która pobiera energię z powietrza. Temperatura powietrza zmienia się w trakcie trwania sezonu, a nawet dnia, co przekłada się na zmiany w wydajności pracy pompy. Analizując karty i opisy różnych produktów należy zwrócić uwagę, czy obliczenia podane przez producenta są odpowiednie dla klimatu umiarkowanego.
• Niedoszacowanie potrzeb grzewczych – jest to spowodowane najczęściej niepoprawnie oszacowanym zapotrzebowaniem budynku na ciepło. Należy pamiętać, że poziom wskaźnika Ep staje się nieaktualny nawet w przypadku gdy podczas budowy zmieniłeś jedynie poziom izolacyjności styropianu do ocieplenia ścian.
• Poleganie na radach amatorów – jeden z najmniej oczywistych, a jednak najczęstszych powodów pomyłek. Kierowanie się luźnymi radami znajomych, którzy nie mieli styczności z technologią pomp ciepła może stanowić prostą receptę na problemy z użytkowaniem urządzenia w przyszłości.

Skutki ewentualnych pomyłek

Niska wydajność grzewcza

Jednym z bardziej oczywistych skutków błędnego dobrania mocy pompy ciepła jest jej niska wydajność grzewcza. W efekcie zbyt małej mocy urządzenie nie będzie stanie wygenerować odpowiedniej ilości energii cieplnej. Pompa ciepła będzie miała wtedy trudności z zaspokojeniem zapotrzebowania na ogrzewanie i chłodzenie. Rezultatem jest niestety niedogrzanie budynku i powstanie dyskomfortu dla mieszkańców budynku.

Należy pamiętać o wtórnych konsekwencjach niedogrzania domu. W połączeniu z niską efektywnością wentylacji może to prowadzić do powstawania niebezpiecznych grzybów i pleśni. Ich pojawienie się to niestety prosta przepustka do chorób układu oddechowego i ogólnego pogorszenia stanu zdrowia. 

Niska sprawność energetyczna

Kolejną negatywną konsekwencją niewłaściwego doboru pompy ciepła może być jej niska sprawność energetyczna. Gdy pompa ciepła jest zbyt duża w stosunku do potrzeb budynku, będzie zużywać więcej energii, niż jest to konieczne do działania. Prowadzi to do wyższych kosztów energii i zmniejszonej wydajności. I odwrotnie, gdy pompa ciepła jest zbyt mała, będzie miała trudności z zaspokojeniem zapotrzebowania budynku na ogrzewanie i chłodzenie, co prowadzi do dłuższego czasu pracy i zwiększonego zużycia energii. Może to skutkować wyższymi rachunkami za energię i zmniejszoną wydajnością.

Przedwczesne zużycie podzespołów

Inna negatywna konsekwencja niewłaściwego doboru mocy pompy ciepła to jej przedwczesne zużycie. Gdy pompa ciepła jest zbyt mała w stosunku do potrzeb budynku, będzie pracować w wydłużonych cyklach. Tańsze urządzenia wyposażone w mało wyrafinowane sterownik i zabezpieczenia mogą pracować w ciągu nawet przez kilka, kilkanaście godzin, co będzie skutkować awariami i koniecznością częstych napraw.

Gdy wydajność pompy ciepła jest zbyt duża, będzie zbyt często włączać się i wyłączać. Praca w krótkich cyklach jest zabójcza dla sprężarki, szczególnie jeżeli nie został zastosowany model inwerterowy, umożliwiający modulowanie pracy. Zwielokrotniony cykl rozruchowy może spowodować, że sprężarka ulegnie awarii jeszcze podczas trwania okresu gwarancji. Rzecz jasna błędnie dopasowanie mocy urządzenia do potrzeb budynku może stanowić podstawę do odmowy realizacji naprawy przez producenta.

Należy pamiętać, że poza zwiększonymi kosztami konserwacji, przedwczesna awaria pompy ciepła będzie powodować tymczasowy brak możliwości ogrzewania. To kolejna komplikacja, bo może prowadzić do wychłodzenia budynku, a w skrajnych przypadkach do zamarznięcia wody w układzie hydraulicznym.

Wyższe koszty użytkowania

Negatywną konsekwencją błędnego doboru wydajności pompy ciepła są też wyższe koszty użytkowania. Bezpośrednio jest to wynikiem zwiększonego zapotrzebowania na energię elektryczną przez pompę ciepła pracującą stale na wysokich obrotach. Rzecz jasna efekt wysokiego rachunku za prąd będzie dość frustrujący – pompę ciepła instalujemy zwykle właśnie po to, aby zaoszczędzić i uniezależnić się od źródła ciepła korzystającego z drogich surowców energetycznych.

Pośrednio wyższe koszty użytkowania mogą być też rezultatem szybciej zużywających się podzespołów. Uszkodzona sprężarka oznacza zwykle wydatek na poziomie kilku tysięcy złotych. Jeżeli podzespół nie nadaje się do regeneracji, naprawa może pochłonąć nawet ponad 10 tys. złotych. Przykładowo: cena katalogowa sprężarki do pompy ciepła Mitsubishi o wartości ok. 40 – 45 tys złotych osiąga poziom nawet 30% kosztu całego urządzenia.

Jak unikać błędów?

Skoro wiesz już, jakie są powody i konsekwencje błędnego doboru mocy pompy ciepła, to powinieneś też wiedzieć, jak uchronić się przed problemami. Najłatwiejszy sposób to skorzystanie z pomocy specjalisty. Rzecz jasna nie każdy z nas lubi płacić na usługi, które potencjalnie może wykonać sam. Musisz jednak zdawać sobie sprawę, że całości prac instalacyjnych i tak nie zrealizujesz samodzielnie, jeżeli w Twoim domu ma być zainstalowana pompa ciepła split. Przeprowadzenie montażu wiąże się w tym przypadku ze zbudowaniem układu chłodniczego, przeprowadzeniem specjalistycznych prób szczelności i wypełnieniem układu czynnikiem chłodniczym. Tego typu prace wymagają posiadania uprawnień F-gazowych, a także dużego doświadczenia.

W przypadku zdecydujesz się na kompleksową usługę realizowaną przez fachowca, możesz liczyć na jego wsparcie od początku do końca realizacji przedsięwzięcia. Pamiętaj, że poprawny dobór mocy urządzenia będzie leżeć w interesie firmy instalatorskiej. Nie będzie ona wszak zainteresowania zwiększeniem awaryjności sprzętu, szczególnie w okresie trwania gwarancji. Konkurencja na rynku instalatorów pomp ciepła robi się coraz większa, a pozyskanie nowych klientów często jest zależne od renomy przedsiębiorstwa i opinii, które można znaleźć na jej temat w Internecie.